ARİF MEHDİYEV, AMİN İSMAYILOV

   COĞRAFİ İNFORMASİYA SİSTEMLƏRİ

 

Azərbaycan Respublikası Təhsil  Nazirinin
19 mart 2011-ci  il tarixli 456 №-li əmri ilə
dərslik kimi təsdiq edilmişdir.

 «Müəllim» nəşriyyatı

BAKI – 2011

 

Redaktor:    AMEA akad. H.Əliyev ad. Coğrafiya İnstitutunun elmi işlər üzrə direktor müavini, AMEA-nın müxbir üzvü, professor R.M.Məmmədov 

  Mehdiyev  A.Ş.,  İsmayılov  A.İ.  COĞRAFİ  İNFORMASİYA SİSTEMLƏRİ
(Ali məktəblər  üçün  dərslik). Bakı: «Müəllim» nəşriyyatı, 2011, - 232 səh.

 

      Dərslikdə Coğrafi İnformasiya Sistemlərinin (CİS) yaranması, əsas ideyası və mahiyyəti şərh olunmuşdur. CİS mühitində coğrafi obyektlərin verilməsi, verilənlər bazasının yaradılması şərtləri, məlumatların formatları, təhlil imkan-ları misallarla izah olunmuşdur. Müasir dövrdə bu sahədə istifadə olunan əsas proqram və aparat təminatları haqqında zəruri məlumatlar verilmişdir. CİS-in imkanları, alətlər dəsti və tətbiq sahələri ətraflı izah olunmuşdur ki, müəlliflərin fikrincə, bu da öz növbəsində CİS mühitində işləmək bacarığının aşılanması baxımından faydalıdır.
      Dərslik, Coğrafi İnformasiya Sistemləri kursunun tədris edildiyi ali məktəb tələbələri və magistrləri, həmçinin ən müxtəlif sahələrdə çalışan mütəxəssislər üçün nəzərdə tutulmuşdur. Dərsliyin yazılmasında CİS üzrə tanınmış şirkətlərin çap və internet resurslarından, illüstrasiya materiallarından istifadə edilmişdir.
      Təqdim olunan dərslikdə respublikamızda Coğrafi İnformasiya Sistemləri üzrə ilk dərslik olduğuna görə, bəzi qüsurların olması mümkündür. Ona görə də dərslik haqqında müəlliflərə ünvanlanacaq irad və təkliflər gələcək nəşrlərdə nəzərə alınacaqdır. Kursun tədrisində müasir elektron avadanlıqlar və proqram təminatlarından əyani vəsait kimi istifadə edilməsi məqsədəmüvafiqdir.

 MÜNDƏRİCAT 

Redaktordan	4
Ön söz	7
Coğrafi İnformasiya Sistemləri fənninə giriş	9
Coğrafi İnformasiya Sisteminin əsas mahiyyəti	3
Coğrafi İnformasiya Sistemlərinin meydana gəlməsi	18
Coğrafı İnformasiya Sistemlərinin əsas komponentləri	23
CİS-in proqram təminatı (software)	28
CİS-in aparat təminatı (hardware)	37
GPS nədir?	53
Yer nəzarət nöqtələri	65
CİS-in təsnifatı	74
CİS-də coğrafi obyektlərin verilməsi	81
CİS-də coğrafi verilənlərin formatları	89
CİS-in altsistemləri və onların ənənəvi texnologiyalardan fərqli cəhətləri	102
CİS-də verilənlər və onların xüsusiyyətləri	108
CİS-in konseptual növləri	116
CİS bazasında obyektlərin modelləşdirilməsi	130
Coğrafi atributlar haqqında	136
CİS mühitində informasiyaların təhlili	142
CİS-də coğrafi koordinat sistemləri	156
CİS-də kartoqrafiya proyeksiyaları və datum	162
CİS-də məsafədən zondlama üsulundan istifadə olunması	171
CİS-də aero və kosmik şəkillərin rolu	183
Çoxməqsədli kadastr məsələlərində CİS-in rolu	192
CİS sahəsində beynəlxalq təcrübə	201
Terminlər	218
Ədəbiyyat	228